Grudzień to miesiąc dużych wydatków na prezenty, ubrania, jedzenie. Myślę, że to również dobry miesiąc na refleksję nad konsumpcjonizmem, który coraz bardziej nas dotyka. Czasem trudno się oprzeć, gdy piękne świąteczne reklamy z każdej strony wołają „kup!”. Do rozmowy na ten temat zaprosiłam Agnieszkę Oleksyn-Wajdę, która na co dzień zajmuje się zrównoważonym rozwojem. Temat wbrew pozorom nie dotyczy tylko biznesu, ale każdego z nas. Dlatego zachęcam Cię do przeczytania tego artykułu lub posłuchania i obejrzenia kolejnej rozmowy regeneracyjnej, która, mam nadzieję, zmieni Twoje podejście do zakupów.
Czym jest zrównoważony rozwój?
Agnieszka definiuje zrównoważony rozwój jako rozwój społeczny (konsumenci, społeczeństwo) i ekonomiczny, zakładający równowagę i zaspokojenie potrzeb współczesnych społeczeństw jednocześnie nie ograniczając możliwości rozwojowych przyszłych pokoleń. Zakłada on równy rozwój gospodarki, społeczeństwa z dużą uwagą na środowisko.
Rola i wpływ biznesu na zrównoważony rozwój oraz środowisko
Często w kontekście zrównoważonego rozwoju w pierwszej kolejności na myśl przychodzi nam biznes – jakość i ilość produkcji, odpady, śmieci, ekologia. Jednak drugim ważnym ogniwem jesteśmy my – konsumenci podejmujący decyzje zakupowe. Wspólnie doprowadziliśmy do stanu środowiska, z którym się obecnie borykamy i zmian klimatycznych, jakie się dzieją.
Sektor tekstylny, którym zajmuje się moja rozmówczyni, ma wpływ na środowisko już na etapie uprawy bawełny, produkcji, powstawania tworzyw sztucznych. Uprawa bawełny pozostawia wiele do życzenia. W wyniku działania tej branży powstaje masa odpadów, dochodzi do zanieczyszczenia wód oraz zużywania jej ogromnych ilości. Czy wiesz, że do wyprodukowania jednego T-shirtu potrzebne jest 2,5 tys. litrów wody?!
Kiedyś dużo mówiło się o ciężkim biznesie i jego wpływie na emisję gazów cieplarnianych, która powoduje ocieplenie klimatu i wzrost temperatury. Dziś coraz częściej mówi się o sektorze żywności, tekstyliach i odzieży. W branży tekstylnej trzeba myśleć o zrównoważonym rozwoju już na etapie planowania. Projektant, projektując, musi pomyśleć o cyklu życia ubrania. Dziś szyte są one często z różnych materiałów i elementów (zamków, guzików) uniemożliwiających recykling. Widać to np. przy butach. Na ten moment nie można ich recyklingować.
Głównym celem biznesu jest dziś neutralność klimatyczna, którą powinniśmy osiągnąć. Europejski Zielony Ład to strategia zakładająca, że chcemy być kontynentem neutralnym klimatycznie i nowoczesnym, jeśli chodzi o gospodarkę. Pomóc w tym mają regulacje prawne w obszarze zrównoważonego rozwoju i wytyczne zmieniające proces produkcji.
Biznes to każdy z nas, bo każdy jest w niego zaangażowany.
Co możemy zrobić jako konsumenci dla zrównoważonego rozwoju?
Jako konsumenci mamy realny wpływ na zrównoważony rozwój i środowisko. Często jest tak, że kupujemy rzeczy niepotrzebne lub w nadmiarze, a potem ubrania stają się niemodne i trzeba wyrzucić. Podobnie jest z ilością marnowanego jedzenia i produkcją śmieci z nim związanych – butelek, kartonów, plastikowych opakowań po jedzeniu itp. Jak mówi moja rozmówczyni, w 50% to gospodarstwa domowe generują odpady żywieniowe. Co możemy zrobić, by to zmienić?
- kupować mniej i tylko potrzebne rzeczy,
- wybierać produkty lepszej jakości, które posłużą nam dłużej,
- czytać metki i sprawdzać skład, sposób prania, by prać odpowiednio, nie zużywając zbyt dużo wody,
- wypożyczać, zamiast kupować, np. sukienki na wyjątkowe okazje – wesela, komunie itp.,
- od czasu do czasu przesiąść się na transport publiczny.
Musimy zmienić cały system – biznes i nasze wybory. Gdyby nie one, wszystko wyglądałoby inaczej. Zmiana w naszych zachowaniach będzie trudna, bo przyzwyczailiśmy się do dobrego. Trudno zrezygnować z komfortu, a dodatkowo coraz częściej konsumpcja wynagradza nam coś, np. ciężką pracę, stres, trudy życia. Kupujemy sobie nowe ubrania lub jedzenie, by docenić siebie lub lepiej się poczuć. Ekspansywnie korzystamy z zasobów naturalnych. Jednak jeśli każdy z nas zmieni coś w swoich zachowaniach zakupowych, będziemy mieć realny wpływ na biznes.
Strategia zrównoważonego rozwoju dla przemysłu tekstylnego zakłada, że do 2030 roku szybka moda (fast fashion) wyjdzie z mody, na jej miejsce pojawi się sektor modowy cyrkularny, a produkty będą trwałe. Gdy cena ubrań spadły, a sieciówki stały się dostępne niemalże dla każdego spadła też jakość produktów. Zalano nas ubraniami, które szybko się niszczą. Czasami obieg jest w rodzinie i przekazujemy ubrania, ale często je wyrzucamy. Tym samym jako konsumenci w dużej mierze przyczyniamy się do zaśmiecenia świata.
Dobrze mieć świadomość, że środowisko, które kształtujemy, zostawimy przyszłym pokoleniom.
Strategia zrównoważonego rozwoju – cele na przyszłość
Celem na przyszłość jest zamknięcie obiegu, by kupowane rzeczy były faktycznie używane, a nieużywane przekazywane dalej lub poddawane recyklingowi. Dziś recykling odpadów tekstylnych (ubrań) to tylko 1%! Nie ma technologii, która by na to pozwalała.
W planach jest również stworzenie tzw. paszportów produktów, w których zawarte byłyby istotne informacje pozwalające ocenić, czy produkt jest przyjazny dla środowiska i da się recyklingować.
Podsumowując – ważny jest świadomy wybór. Zastanówmy się, zanim coś kupimy i nie dajmy się ponieść konsumpcjonizmowi.
O tym rozmawiamy w tym odcinku rozmowy regeneracyjnej
Z Agnieszką porozmawiałam o tym:
- czym jest zrównoważony rozwój,
- jak wpływa na niego biznes i nasze decyzje zakupowe,
- co możemy zrobić, by wspierać działania na rzecz troski o środowisko,
- jakie są cele na przyszłość.
Agnieszka Oleksyn-Wajda
Dyrektor Instytutu Zrównoważonego Rozwoju i Środowiska. Współtwórca i kierownik Akademii Biznesu i Prawa w Sektorze Mody oraz studiów podyplomowych Prawo w Biznesie Nowych Technologii. Twórca i kierownik studiów podyplomowych Prawo Ochrony Środowiska na Uczelni Łazarskiego. Radca prawny z kilkunastoletnim doświadczeniem w doradztwie w ramach KPMG. Członek grupy roboczej Sustainable Fashion Consumption. W 2020 r. członek grupy roboczej – Promoting broader climate action z ramienia Uczelni Łazarskiego jako organizacji wspierającej Fashion Climate Charter. EU Climate Pact Ambassador powołany przez Komisję Europejską. Wiceprezes Zarządu Związku Przedsiębiorców Przemysłu Mody Lewiatan oraz członek Sektorowej Rady ds. Kompetencji Przemysłu Mody i Innowacyjnych Tekstyliów. Członek Komitetu CSR we Francusko-Polskiej Izbie Gospodarczej (CCIFP). Delegat na Zgromadzeniu OIRP Warszawa oraz Krajowy Zjazd Radców Prawnych. Autorka publikacji, raportów oraz analiz w zakresie wpływu branży mody na środowisko naturalne. Prelegentka i organizatorka konferencji, wykładowczyni. Członkini rady programowej Carbon Footprint Summit 2021. Mentorka Programu Mentoringowego 2021, 2022 Fundacji Liderek Biznesu. Mentorka Programu „Ambasador Zrównoważonego Rozwoju Stowarzyszenia Narodów Zjednoczonych w Polsce (edycja studencka)”. Autorka publikacji w zakresie zrównoważonego rozwoju w sektorze mody (Rzeczpospolita, Wirtualna Polska, TVN24, Vogue, Nowy Marketing, Notes from Poland, Prawo.pl, Teraz środowisko.pl, Anywhere.pl, Fashion Biznes). Speaker na konferencjach (Tedex Countdown, Creative Forum przy Forum Ekonomicznym, Puls Biznesu Power to Women, Kongres Polska Chemia, The Future of Europe, The Future of the Clothing and Textile Industry, Sewing Conference for Professionals, Branded-Fashion, New Tech Trends Conference, Fashion Economy, Konferencje Fashion Revolution). Top 10 Linkedin Influencer w plebiscycie w 2022 r. Klubu Inteligencji Biznesu (wybór społeczności).
