Tą rozmową otwieram nowy cykl zatytułowany „Regeneracyjnie o biznesie”. To rozmowy na tematy ważne dla właścicieli firm, organizacji i osób, które w nich pracują. Prowadzone są „bez krawatu”, czyli w luźnej konwencji z ekspertami z różnych dziedzin. W tym odcinku rozmawiam z doktorem Bartłomiejem Brachem o sensie pracy oraz jego wpływie na funkcjonowanie organizacji i nasze życie. W artykule znajdziecie esencję wiedzy, a więcej możecie dowiedzieć się, oglądając wideo. Zapraszam na pierwszy odcinek w tym roku.
Sens pracy – jego znaczenie i rola
Sens pracy często postrzegany jest jako pojęcie ulotne, miękkie, jakby nieuchwytne. Jednak, jak się okazuje, jest to temat, który zaniedbany ma bardzo konkretne konsekwencje zarówno dla pracowników, jak i dla organizacji.
Badaniem sensu pracy zajmuje się doktor Bartłomiej Brach. Zapytany o definicję tego pojęcia mówi, że sens pracy to nasze myśli i przekonania, które z kolei łączą się z uczuciami między innymi takimi jak: poczucie zadowolenia lub niezadowolenia z pracy, pragnieniem zmiany. I tutaj okazuje się, że, jak mówi mój gość, „wszystko to, co miękkie ma bardzo twarde konsekwencje”, bo myśli i emocje przekładają się na działania i ich rezultaty.
Co wpływa na poczucie sensu pracy?
Metabadania Allana Blake’a, który sprawdzał, co wpływa na poczucie sensu pracy, pokazują, że, gdy go zabraknie, nie ma:
- zaangażowania w pracę, entuzjazmu, wigoru, energii, pochłonięcia i oddania jej,
- satysfakcji zawodowej,
- przywiązania do organizacji, co sprawia, że łatwiej podjąć decyzję o zmianie miejsca pracy.
Jak widać sens pracy, to coś, co jest dla nas ważne, ponieważ jako ludzie z natury dążymy do przyjemności również w obszarze naszego życia zawodowego. Nie zmienia to faktu, że jego osiągniecie, nie jest łatwe.
Trzy wymienione konsekwencje braku poczucia sensu pracy są niezwykle ważne z punktu widzenia każdego pracodawcy. Dlatego tak istotne jest, by zadbać o to, aby pracownicy go znaleźli.
Zaangażowanie w zadania, a czas pracy
Co ciekawe okazuje się, że do zaangażowania w pracę i oddania się jej niekoniecznie potrzebujemy 8-godzinnego dnia pracy i 5 dni w tygodniu. Jak mówi mój gość, można pracować długo, ale na niskiej energii z niewielkim oddaniem. Badania dotyczące skrócenia czasu pracy pokazują, że krótszy czas pracy wspiera zaangażowanie. Gdy pracujemy krócej, energia, oddanie i pochłonięcie rosną. Im dłużej jesteśmy w pracy i dłużej coś robimy, często podchodzimy do zadań bardziej na spokojnie z myślą „praca poczeka, praca nie zając”.
Ukryty sens pracy, czyli drugie dno
Często nie mówimy wprost o poszukiwaniu sensu pracy. Wiele osób uważa, że go nie szuka, że pracuje, by zarobić i móc czerpać korzyści z pieniędzy, by szybko zrobić karierę czy zyskać dodatkowe gratyfikacje, bo praca nie jest ważną sferą ich życia. Jednak, jak mówi mój gość, po dłuższej rozmowie zwykle okazuje się, że poza motywacjami finansowymi do pracy są jeszcze motywacje tożsamościowe kluczowe dla sensu pracy, np. bycie dobrym ojcem.
Sens pracy to pojęcie, które wbrew pozorom mocno łączy się z naszym życiem poza pracą. Każdy z nas ma tożsamość, która jest dla niego ważna poza tym, kim jest zawodowo.
Potrzeba zmiany pracy często spowodowana jest poczuciem, że w obecnej zatracamy ważną dla nas tożsamość. Pragnienie zmiany pracy jest mocno związane z poszukiwaniem jej sensu. Sens pracy ważny jest dla jednostki, ale również dla organizacji. To obszar, któremu zdecydowanie dobrze się przyjrzeć, prowadząc firmę.
Jak budować poczucie sensu pracy w organizacji?
Zapytałam mojego rozmówcę, jak w takim razie budować poczucie sensu pracy w organizacji? W odpowiedzi usłyszałam, że teoria autodeterminacji mówi o trzech ważnych potrzebach:
- Kompetencji, czyli wykorzystywania umiejętności, które mamy i nabywania nowych,
- Autonomii, czyli poczucia samostanowienia, wolności, by być osobą samosterowalną przynajmniej w jakimś obszarze życia (nie każdy potrzebuje do szczęścia pełnej wolności),
- Przynależności, czyli wchodzenia w relacje z osobami, które są dla nas ważne, a my dla nich.
Każdy z nas może mieć inaczej rozłożony akcent na wymienione potrzeby. Zaspokajając je jako pracodawca, zwiększasz prawdopodobieństwo, że pracownik odnajdzie w Twojej firmie sens pracy.
Aby poznać potrzeby pracownika, trzeba zadać mu ważne pytanie – kim chcesz być? Nie wystarczy spytać – co chcesz robić w firmie? Jak Ci się pracuje? Czy jesteś zmotywowany i masz wszystko, czego potrzebujesz do pracy?
Pytanie – „kim chcesz być?” w pierwszej kolejności powinien zadać sobie manager. To pytanie o to, kim chcesz być tożsamościowo, co jest dla Ciebie ważne, jakie są Twoje wartości. Rozmowa o tożsamości ze sobą czy pracownikiem nie zawsze jest łatwa, ale nie zadając wspomnianego pytania, działamy po omacku.
Pytanie o sens pracy nadal pojawia się zbyt rzadko zwykle w momentach zwrotnych, gdy coś się kończy lub zaczyna. Myślę, że dobrze zadawać je sobie i swoim pracownikom częściej.
Doskonałą okazją do rozmowy i wymiany myśli na tematy dotyczące organizacji jest Open Forum. W tym roku myślą przewodnią konferencji jest „Przyszłości organizacji redefinicja”. To spotkanie dla liderów, przedsiębiorców, liderów HR, naukowców i osób, którym bliskie jest to, co dzieje się w świecie. Spotykamy się już 30 marca 2023 roku w Warszawie. Wydarzenie ma charakter dyskusyjny, więc ważny jest zarówno Twój udział, jak i głos. Bilety i więcej informacji na jego temat znajdziesz na stronie openforum.com.pl. Jednym z ekspertów obecnych na Open Forum będzie dr Bartłomiej Brach.
W tym odcinku rozmowy regeneracyjnej posłuchasz o tym:
- czym jest i dlaczego tak istotne jest poczucie sensu pracy,
- co wpływa na satysfakcję z pracy,
- jak czas pracy wpływa na zaangażowanie pracowników,
- jak budować poczucie sensu pracy w organizacji,
- jak rozmawiać z pracownikiem, by dowiedzieć się, co jest dla niego ważne.
Bartłomiej Brach – Doktor nauk o zarządzaniu. Specjalizuje się w zagadnieniach rozwoju kapitału ludzkiego. Wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego. Badacz sensu pracy i purpose organizacji. Doradza firmom będącym w procesie zmiany zarówno na etapie badań, projektowania oraz wdrażania rozwiązań w zakresie kultury organizacji i doświadczenia pracy. Ma 7 lat doświadczenia w prowadzeniu projektów dla polskich przedsiębiorstw prywatnych.
