To temat kolejnej rozmowy z cyklu z „technologią w tle” nawiązujący do zbliżającego się Open Forum, które odbędzie się już 21 marca w Warszawie. Rozmawiamy nie tylko o tym, jak technologia wpływa na zmiany naszego świata, biznesu i środowiska pracy, ale również jak rozwój ekonomiczny pogodzić z wartościami oraz jakościowym czasem dla siebie i drugiego człowieka.
Moją gościnią jest dr hab. Prof. UW Katarzyna Śledziewska – dyrektorka DeLab UW, kierowniczka Katedry Transformacji Technologicznej, która w postępującym rozwoju technologicznym widzi szansę na powrót do pogłębionych relacji ze sobą, drugim człowiekiem oraz biznesem opartym na wartościach. Jaki to ma związek z technologią? Czytaj dalej…
Jak technologie zmieniają nasz świat, biznes, środowisko pracy?
W ubiegłym roku świat uległ fascynacji generatywną sztuczną inteligencją, ponieważ został udostępniony chat GPT. Według Katarzyny Śledziewskiej, to bardzo prosta technologia, dostępna dla wszystkich oraz nie wymagająca żadnych specjalnych kompetencji, by skutecznie z niej korzystać na co dzień. Chat GPT pokazuje kierunek toczących się zmian, które postępują w niezwykle szybkim tempie. Dotyczą one przetwarzania wszelkich danych (cyfry, słowa, obrazki, video, teksty, itp.), szybkiego rozwoju urządzeń, infrastruktury, algorytmów przekształcających dane i chmur obliczeniowych. Zmiany prowadzą do prostego wprowadzania zaawansowanych rozwiązań, z których mogą korzystać pracownicy, konsumenci, właściciele firm, usługodawcy, itp. Pociąga to za sobą tworzenie nowych towarów, a nawet modelów biznesowych, które wykorzystują dane do zarządzania firmą, utrzymywania kontaktów z konsumentami, budowania relacji, itp. Coraz łatwiej nam funkcjonować w świecie cyfrowym, co zmienia reguły panujące obecnie na świecie, jak i w biznesie. Niskie bariery wejścia prowadzą do rozwoju konkurencji, co rodzi pytanie – jakie firmy przetrwają dalej?
W jakim kierunku pójdzie rozwój technologii? Co będzie miało większe znaczenie? Ilość, szybkość czy jakość?
Katarzyna powiedziała, że przyszłość można zaprojektować w różny sposób. Jakie są więc możliwości? Te zależą od naszych przekonań o nas, naszej przyszłości, jak i od osobistych wartości. Jeżeli chcemy, aby w naszej pracy człowiek był nadal ważny, to właśnie tak zaprojektujemy sobie przyszłość. Jeżeli jednak uznamy, że najważniejszy jest wynik naszego biznesu, wprowadzimy rozwiązania, które przyniosą nam jak najwięcej zysku. W tej perspektywie niekoniecznie będziemy się przejmować człowiekiem jako pracownikiem. Robot czy człowiek? Nie ma znaczenia, byleby były odpowiednie zyski. Wybór jest spójny z naszymi wartościami.
Czy połączenie rozwoju ekonomicznego z rozwojem w oparciu o wartości jest możliwe?
Gdy zastanawiamy się, dlaczego niektóre firmy odniosły duży sukces, to widzimy, że jednym z istotnych dla nich czynników rozwoju, są dobre relacje z pracownikami, komunikacja, wartości. Transformacje są wprowadzane w układzie partnerskim. Zmiany nie dzieją się bez rozmów i tłumaczenia. Takie podejście sprawia, że pracownicy są otwarci na zmianę, nie mają oporów przed nimi.
Mowa tutaj o tradycyjnych biznesach, ale wraz z transformacją cyfrową nadchodzą nowe również modele biznesowe, które całkowicie zaburzają funkcjonowanie rynku, który znaliśmy, np. Uber, Airbnb. Brak wprowadzenia odpowiednich (wartościowych) regulacji może sporo namieszać w dotychczasowej rzeczywistości, wykorzystując potencjał tradycyjnego biznesu, który nie został zmonetaryzowany. Przy wprowadzeniu korzystnych zasad, bardzo szybko okazuje się, że tradycyjny biznes może się dostosować do innowacyjnych rozwiązań. Zdaniem Kasi potrzebne są odgórne regulacje porządkujące rzeczywistość, jak i osobiste wartości wpływające na sposób prowadzenia biznesu.
Jak galopująca technologia wpływa na rozwój człowieka?
Gdy zapytałam Kasię, co ją najbardziej fascynuje w obserwacji czy badaniach dotyczących postępującej technologii, odpowiedziała, że wpływ transformacji cyfrowej na zmianę ludzi. Zmieniają się zawody i zadania, które wykonujemy jako pracownicy. Zmienia się forma zatrudnienia. Niektóre rzeczy mogą już za nas robić algorytmy. Jak więc zmienimy ten świat, aby człowiek wykorzystał supermoce, które dają mu komputery?
Niektórzy odetchną z ulgą, bo będą zwolnieni z rutynowej pracy, która ich zawsze denerwowała. Co zrobimy z pozostałym czasem? Będziemy mieć go więcej dla siebie, dla ludzi. To dla nas szansa, aby być może wrócić do momentu sprzed rewolucji przemysłowej, kiedy było więcej czasu na relacje. To jest niezwykłe wg mojej rozmówczyni. A jak Ty uważasz? Może wręcz przeciwnie. Znowu dostaniemy nowe zadania? Przecież zawsze będzie taka pokusa, aby pracowników zwolnić i cieszyć się zyskami.
Drugą ogromnie ważną sprawą, na którą zwróciła uwagę Katarzyna jest wpływ technologii na nasz mózg. Gdy coraz więcej wspieramy się technologią, może ona zastępować nasze deficyty. Kiedy przestajemy wykonywać niektóre zadania, to przestajemy używać niektórych funkcji swojego mózgu. W konsekwencji mogą nam się nie wykształcać lub zanikać pewne połączenia w mózgu.
Zmienia się również sposób przetwarzania informacji, co rodzi wyzwanie oraz pytanie – jak nauczyć się ze sobą komunikować przy różnym sposobie zbierania, przetwarzania, gromadzenia i interpretowania informacji? Postęp technologiczny idzie w parze z neuroróżnorodnością uwydatniając jeszcze mocniej prawdę, że każdy z nas jest inny.
O co powinniśmy zadbać dzisiaj jako ludzie w dobie pędzącego rozwoju technologicznego?
Stale o siebie i najbliższych – powiedziała Katarzyna oraz zaznaczyła niezwykłą rolę edukacji w przygotowaniu młodego pokolenia do wejścia na rynek pracy. Fundamentalną kwestią (często pomijaną w obecnym procesie edukacji) jest jakościowy czas z dziećmi oraz wychowywanie ich z wielką cierpliwością.
Dzieci do 12 roku życia funkcjonują w falach theta. W tym czasie niezwykle ważna jest kreatywność, radość, zabawa, uczenie ich fundamentalnych spraw związanych z budowaniem relacji, związków, z dbaniem o siebie, pokazywaniem, że jesteśmy ważni, że ważny jest człowiek.
Druga sprawa to myślenie o edukacji w kategoriach procesu long life learning. Ciągłe uczenie się i doskonalenie przez całe życie to efekt nieustannego rozwoju technologicznego. Łączenie różnych kompetencji jest bardzo ważne w naszym świecie.
Tematyka odcinka
Z Katarzyną Śledziewską rozmawiam o:
- technologiach, które zmieniają nasz świat, biznes i środowisko;
- kierunku rozwoju technologii;
- wpływie transformacji cyfrowej na rozwój człowieka;
- połączeniu rozwoju ekonomicznego z naszymi wartościami;
- neuroróżnorodności;
- niezwykłej roli edukacji młodych ludzi
Kim jest Katarzyna Śledziewska?
Katarzyna Śledziewska – dr hab., prof. UW, Dyrektorka DELab UW | Pełnomocniczka Rektora UW, Kierowniczka Katedry Transformacji Technologicznej, Dyrektorka Zarządzająca DELab UW, Profesor na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego. Prowadzi badania nad transformacją cyfrową firm i instytucji publicznych, skupiając się na przemianach pracy i kultury organizacyjnej, będących konsekwencją wprowadzania rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji. W tym kontekście analizuje również zmiany zachodzące w gospodarce globalnej. Jako kontynuację naukowych zainteresowań nad globalizacją i regionalizmem, bada wpływ innowacji cyfrowych. Autorka licznych raportów i ekspertyz w obszarze cyfryzacji, współautorka książek “Gospodarka cyfrowa. Jak nowe technologie zmieniają świat” (WUW 2020) i “The Economics of Digital Transformation. The Disruption of Markets, Production, Consumption, and Work” (Routledge 2021).
